İslamiyet, 7. yüzyılın ortalarında Arap Yarımadası’ndan başlayarak hızla yayılmış ve kısa sürede Orta Doğu’nun büyük bir bölümüne ulaşmıştır. Bu süreçte Anadolu’nun doğusunda yer alan Van da İslam ordularının hedefi haline gelmiştir.
VAN’DA İLK TEMASLAR: HZ. OSMAN DÖNEMİ
İslamiyet’in Van’a gelişi, Hz. Osman dönemine (644–656) denk gelir. Bu dönemde İslam orduları, İran üzerinden Doğu Anadolu’ya doğru ilerleyerek Van ve çevresinde etkili olmaya başlamıştır. İlk temaslar daha çok askeri seferler yoluyla gerçekleşmiş, bölgeye gönderilen Arap komutanlar Van çevresinde çeşitli akınlar düzenlemiştir.
COĞRAFİ ENGELLER VE YEREL DİRENİŞ
Ancak bölgenin zorlu coğrafi yapısı ve güçlü yerel krallıkların (özellikle Bizans ve Ermeni prenslikleri) direnişi, İslamiyet’in Van’da kalıcı olarak yerleşmesini geciktirmiştir. Bu nedenle Van’da İslamlaşma süreci hemen gerçekleşmemiş, daha çok siyasi ve kültürel temaslarla zamanla etkisini göstermeye başlamıştır.
ABBÂSÎLER DÖNEMİNDE ARTAN İSLAMİ ETKİ
Daha sonra, 8. ve 9. yüzyıllarda Abbâsîler döneminde bölgedeki İslami etkiler artmış, bazı yerleşim yerlerinde İslam dini kabul görmeye başlamıştır. Fakat Van’ın tam anlamıyla İslam kültürüyle bütünleşmesi, Selçuklu dönemi ile hız kazanacaktır.